Μηνύματα στο Viber, Skype, Whatsapp, email, e-me, eschool, Moodle κτλ καταφθάνουν μαζικά στο κινητό ή στο υπολογιστή σας. Ο όγκος των πληροφοριών που δέχεστε κατά τη διάρκεια της ημέρας από τους ηλεκτρονικούς μαθητές (η-μαθητές) σας είναι τόσο μεγάλος, που δυσκολεύεστε να τον επεξεργαστείτε. Έχετε αγωνία να δείτε πως τα πάνε οι η-μαθητές σας και βρίσκεστε μόνιμα συνδεδεμένοι για να αντιμετωπίσετε όποια θέματα προκύπτουν κατά τη διάρκεια της ημέρας.
Αισθάνεστε κόπωση! Η εξ αποστάσεως ηλεκτρονική μάθηση προσφέρει αυτή τη στιγμή τη μοναδική επικοινωνία με τους μαθητές σας εκτός σχολείου-φροντιστηρίου-ιδιαίτερων μαθημάτων. Ωστόσο, δίνει την αίσθηση ότι τα μαθήματα εξελίσσονται 24 ώρες την ημέρα, 7 ημέρες την εβδομάδα. Από την άλλη, μαθητές και γονείς ενδεχομένως να έχουν απαιτήσεις να απαντάτε άμεσα σε όποιο μήνυμα σας στείλουν, ανεξάρτητα από την ώρα και τη δυσκολία του ερωτήματος.
Δε συνηθίζω να χρησιμοποιώ ξένους όρους, εκτός αν δε μπορώ να βρω πετυχημένη μετάφραση/απόδοση στην Ελληνική. Οπότε τους όρους Information Anxiety (αγωνία για την έγκαιρη πρόσβαση στην πληροφορία) και Information Overload (υπερφόρτωση από την πληροφορία) θα τους αφήσω αμετάφραστους, καθώς στην Ελληνική δε βγάζουν νόημα.
Το περιβάλλον: Παραδοσιακή και ηλεκτρονική τάξη
Στην παραδοσιακή τάξη θα πρέπει να εμφανιστείτε στην αίθουσα, να κάνετε το μάθημα, να διευθύνετε κάποια συζήτηση ή δραστηριότητα και μόλις ολοκληρωθεί να αποχωρήσετε. Μόλις βγείτε από την τάξη, το μάθημα έχει τελειώσει και δεν έχει νόημα να ξαναγυρίσετε σε μια άδεια αίθουσα. Η επαφή με τους μαθητές σας μπορεί να γίνει μέσω τηλεφώνου, κοινωνικών δικτύων, email, skype κ.ά. σε καθορισμένες ώρες συνεργασίας. Ωστόσο, δεν έχετε άλλες υποχρεώσεις, αν δεν υπάρχει κάποιο κομμάτι μεικτής μάθησης (blended learning).
Η ηλεκτρονική τάξη είναι πιο περίπλοκη. Έχετε πρόσβαση 24 ώρες την ημέρα και 7 ημέρες την εβδομάδα. Μπορείτε να μπείτε όποτε θέλετε και να διαβάσετε τι έχουν δημοσιεύσει σε συζητήσεις οι μαθητές (φόρα ή chat). Έχετε πρόσβαση από παντού και με οποιοδήποτε μέσο σας βολεύει εκείνη τη στιγμή. Κατά τη διάρκεια της ημέρας και της νύχτας μαθητές θα δημοσιεύουν σε φόρα, θα αναρτούν εργασίες και θα κρατούν ζωντανό έναν διάλογο ή θα έχουν διάδραση στην πλατφόρμα ηλεκτρονικής μάθησης. Οι ειδοποιήσεις θα έρχονται ασταμάτητα στο κινητό σας τηλέφωνο και αργά ή γρήγορα θα μπείτε στον πειρασμό να απαντήσετε.
Η κόπωση στην ηλεκτρονική μάθηση έχει 2 αιτίες:
Information Anxiety:
Έχετε δημοσιεύσει μια εργασία στην πλατφόρμα ηλεκτρονικής μάθησης και οι μαθητές σας ξεκινούν να υποβάλλουν ερωτήματα, τη δουλειά τους ή προβλήματα. Μια συζήτηση σε φόρουμ εξελίσσεται τόσο καλά (ή τόσο άσχημα) που επιβάλλεται η παρουσία σας. Οι γονείς στέλνουν μηνύματα για διευκρινήσεις και απαιτούν να απαντήσετε άμεσα, μιας και στο μάθημα έχουν πρόσβαση πλέον 24 ώρες την ημέρα και 7 μέρες την εβδομάδα.
Όποιοι και να είναι οι λόγοι, θα δεχτείτε έναν καταιγισμό πληροφοριών σε μορφή ειδοποιήσεων στα ηλεκτρονικά μέσα που διαθέτετε. Εξαιτίας της αφοσίωσής σας θα θελήσετε να μπαίνετε όλο και πιο συχνά στο μάθημα και να διαβάζετε όλο και περισσότερα πράγματα κατά τη διάρκεια της ημέρας ή της νύχτας. Επιπλέον, επειδή τώρα μαθαίνετε τα νέα μέσα με τα οποία παραδίδετε το μάθημα, σίγουρα θα χρειαστείτε χρόνο να εξοικειωθείτε ή/και να δημιουργήσετε υλικό.
Information Overload:
Ο καταιγισμός πληροφοριών αργά η γρήγορα, ανάλογα με τις αντοχές του καθενός, μπορεί να οδηγήσει σε κόπωση. Αν και η ηλεκτρονική τάξη είναι προσβάσιμη 24/7 και το περιεχόμενο συνεχώς εμπλουτίζεται από εσάς, δε μπορείτε να παρακολουθείτε το μάθημα (συζητήσεις, περιεχόμενο, δραστηριότητες) όταν βρίσκετε το παραμικρό κενό στο χρόνο σας. Πιθανότητα, αργά ή γρήγορα να επέλθει κόπωση και κορεσμός. Όσο ενθουσιώδης είναι η αρχή, τόσο κοπιαστική είναι η συνέχεια, αν βρισκόμαστε συνεχώς σε μια ηλεκτρονική τάξη, για να δούμε πως εξελίσσεται το μάθημα. Ξεκάθαρα σε αυτό το στάδιο θα δυσκολευτείτε να ιεραρχήσετε και να επεξεργαστείτε τις πληροφορίες καθώς θα τις λαμβάνετε, γιατί απλά ο όγκος θα είναι πολύ μεγάλος.
Για να αντιμετωπίσετε τους παραπάνω κινδύνους:
Αγνοήστε τις ειδοποιήσεις που σας έρχονται
Ναι, καλά διαβάσατε! Το ότι έχετε πρόσβαση 24/7 στην ηλεκτρονική τάξη, δε σημαίνει ότι θα είστε συνέχεια με το κινητό ή το tablet στο χέρι και μπροστά στον υπολογιστή. Απολαύστε τον καφέ, τη βόλτα ή το διάλειμμά σας όπως στην παραδοσιακή τάξη… ξεκουραστείτε! Αν έχετε ρυθμίσει το τηλέφωνό να σας δείχνει ειδοποιήσεις για αλληλογραφία ή μηνύματα από την ηλεκτρονική τάξη, ρίξτε μια ματιά, αλλά μη μπαίνετε σε πειρασμό να απαντήσετε. Ή καλύτερα, απενεργοποιήστε τις ειδοποιήσεις. Υπάρχει αρκετός χρόνος στην ώρα που έχετε καθιερώσει για συνεργασία, να ασχοληθείτε και να επικοινωνήσετε με τους μαθητές σας.
O Mat D’Avella στο κανάλι του έχει αρκετούς οδηγούς πως μπορείτε να διαχειριστείτε πιο εποικοδομητικά το χρόνο σας στον ψηφιακό κόσμο. Δείτε το βίντεο «6 ways to reduce screentime».
Καθιερώστε μια πολιτική απάντησης στα email/μηνύματα
Ενημερώστε τους η-μαθητές ή και τους γονείς τους (αν είναι ανήλικοι) σε ένα email ή μήνυμα στην πλατφόρμα ηλεκτρονικής μάθησης ότι θα απαντάτε σε ερωτήματα σε διάστημα 12-24 ωρών. Είναι πολύ συνηθισμένο στην παραδοσιακή τάξη οι μαθητές να ρωτάνε «τι κάνουμε εδώ» και η απάντηση να είναι δύο σειρές πιο πάνω. Φανταστείτε στην ηλεκτρονική τάξη όπου οι διαδικασίες είναι πιο περίπλοκες. Συνήθως οι λύσεις για τα περισσότερα προβλήματα βρίσκονται με μια αναζήτηση στο Google, την οποία πολλές φορές δεν την κάνουν.
Έχετε επίσης υπόψη ότι κι εσείς δεν έχετε άμεσα έτοιμες όλες τις απαντήσεις και λύσεις στα προβλήματα. Θα χρειαστεί να το ψάξετε προκειμένου να δώσετε την κατάλληλη απάντηση. Κι αυτό θέλει χρόνο. Επίσης, δώστε τους να καταλάβουν ότι όσο πιο αναλυτική είναι η περιγραφή του προβλήματος που αντιμετωπίζουν, τόσο πιο εύκολα θα τους δώσετε μια στοχευμένη απάντηση. Και τότε, μην χάσετε χρόνο να στείλετε μεγάλες απαντήσεις, συνήθως ένας σύνδεσμος σε βίντεο ή οδηγίες στο διαδίκτυο είναι αρκετός. Κάντε οικονομία χρόνου.
Καθιερώστε ώρες συνεργασίας
Και στη σύγχρονη και στην ασύγχρονη ηλεκτρονική μάθηση ενδεχομένως να χρειαστεί να καθιερώσετε ώρες συνεργασίας με τους μαθητές σας. Αν καθιερώσατε μια πολιτική απάντησης στα email/μηνύματα, ζητήστε από τους μαθητές σας να συζητήσουν μαζί σας θέματα και προβλήματα που δε μπόρεσαν να λυθούν εξ αποστάσεως και χρειάζεται δική σας παρέμβαση. Ωστόσο ενθαρρύνετε τους μαθητές σας να στείλουν το πρόβλημά τους, ώστε να μην ψάχνετε λύση εκείνη τη στιγμή. Οι εκπαιδευτικοί δεν είμαστε το Μαντείο των Δελφών, δεν ξέρουμε τα πάντα και δεν έχουμε άμεσα λύσεις για όλα τα προβλήματα.
Μην παραλείψετε να αφιερώσετε χρόνο στους μαθητές σας απλά για επικοινωνία. Είναι δύσκολες οι συνθήκες εργασίας από το σπίτι, κατά πόσο μάλλον όταν συνοδεύονται από συνθήκες απαγόρευσης της κυκλοφορίας ή/και καραντίνα.
Επόμενα βήματα
Όπως διαπιστώσατε από τα παραπάνω επιχειρήματα, έχει πολύ μεγάλη σημασία η ξεκούραση και η ηρεμία σε ένα ηλεκτρονικό περιβάλλον μάθησης. Και αυτό γιατί το να δουλεύει κανείς από το σπίτι είναι από μόνο του μια πρόκληση. Δεν είμαστε 24/7 διαθέσιμοι για μάθημα. Χρειαζόμαστε χρόνο να φτιάξουμε εκπαιδευτικό υλικό, να εξοικειωθούμε με τις τεχνολογίες και τα εργαλεία που χρησιμοποιούμε και να αντιμετωπίσουμε τα δικά μας τεχνικά προβλήματα.
Κάντε μια αναζήτηση στο διαδίκτυο, για να βρείτε συμβουλές από επαγγελματίες που κάνουν εδώ και χρόνια αυτή τη δουλειά. Δε χρειάζεται να είναι απαραίτητα εκπαιδευτικοί, για να σας δώσουν ιδέες για το πως μπορείτε να διαχειριστείτε καλύτερα το χρόνο σας σε ένα ηλεκτρονικό περιβάλλον εργασίας.
Εσείς τι κάνετε για να αποφύγετε την κόπωση;
