Με την εκπαιδευτική δραστηριότητα να έχει παραλύσει λόγω Covid-19, πολλοί από εμάς στρεφόμαστε πλέον σε άλλες μεθόδους παροχής εκπαίδευσης. Δεδομένο: θα μείνουμε σπίτι μετά από την προτροπή των αρχών και θα περιορίσουμε τις μετακινήσεις μας. Ωστόσο μπορούμε να συνεχίσουμε να εργαζόμαστε εξ αποστάσεως και στον τομέα της εκπαίδευσης ακολουθώντας τα επόμενα 5 βήματα.
Σε ποιους απευθύνεται αυτός ο οδηγός:
Ο οδηγός απευθύνεται σε συναδέλφους της ιδιωτικής εκπαίδευσης που θέλουν να συνεχίσουν να εργάζονται, αλλά διστάζουν λόγω εξοικείωσης να εκμεταλλευτούν τα πλεονεκτήματα της ηλεκτρονικής εξ αποστάσεως μάθησης. Η εμπειρία μου προέρχεται από τη διδακτική των ξένων γλωσσών, ωστόσο θεωρώ ότι και συνάδελφοι άλλων ειδικοτήτων θα βρουν τις ιδέες χρήσιμες.
Βήμα 1: επιλέξτε το κατάλληλο διδακτικό υλικό
Το πρώτο που θα πρέπει να κάνετε είναι να δείτε κατά πόσο το διδακτικό υλικό που έχετε στα χέρια σας μπορεί να χρησιμοποιηθεί σε εξ αποστάσεως μαθήματα. Αν τα βιβλία που χρησιμοποιείτε έχουν εφαρμογή για κινητά τηλέφωνα Android/iOS ή δυνατότητα πρόσβασης μέσω ενός φυλλομετρητή (web browser) Chrome, Firefox, Safari, Edge κτλ. τότε είστε τυχεροί/ες. Οι μαθητές έχουν πρόσβαση στο υλικό και στις ασκήσεις και μπορούν να τις κάνουν στην πλατφόρμα του εκδοτικού οίκου. Εσείς από τη μεριά σας μπορείτε να δείτε αποτελέσματα άμεσα και να παρέμβετε όπου βλέπετε κάποιο κενό.
Επίσης, αρκετοί εκδοτικοί οίκοι έχουν υλικό για έξυπνους πίνακες (smartboards) οπότε μπορείτε να το εγκαταστήσετε στον υπολογιστή σας και να το προβάλετε με διαμοιρασμό οθόνης σε κάποια πλατφόρμα ηλεκτρονικής μάθησης. Θα είναι λίγο δύσκολο να δείτε ασκήσεις μαθητών, ωστόσο μέσω viber και ενός κινητού θα έχετε αυτή τη δυνατότητα. Αν παρ’ όλ’ αυτά το εγχειρίδιο που χρησιμοποιείτε δεν είναι σε ηλεκτρονική μορφή, ξέρω ότι θα σκεφτείτε να το σκανάρετε ή να το φωτογραφίσετε με το κινητό και να το προβάλλετε στην οθόνη, ώστε να το βλέπουν και οι μαθητές. Η διαδικασία αυτή είναι χρονοβόρα, θέλει να διαθέτετε κάποιο σκάνερ ή smart phone και δημιουργεί πρόβλημα με τα πνευματικά δικαιώματα του υλικού.
Το θέμα των ακουστικών απασχολεί πολλούς συναδέλφους. Εμείς οι καθηγητές γερμανικών είμαστε τυχεροί, καθώς οι περισσότεροι εκδοτικοί οίκοι δίνουν μαζί με το βιβλίο όλα τα ακουστικά και την προφορά των νέων λέξεων στο λεξιλόγιο. Οπότε το μόνο που έχετε να κάνετε είναι κατά τη διάρκεια του μαθήματος να πείτε στο μαθητή να ακούσει το ανάλογο ακουστικό ή να το παίξετε μέσω skype. Αν δεν έχετε αυτήν την πολυτέλεια θα χρειαστεί να μετατρέψετε τα CD σε MP3 και να τα διαθέσετε με κάποιον τρόπο στους μαθητές σας.
Βήμα 2: επιλέξτε την κατάλληλη πλατφόρμα
Υπάρχουν πάρα πολλές επιλογές, ωστόσο για τις ανάγκες αυτού του οδηγού θα σας παρουσιάσω εν συντομία τρεις.
Skype: Το παραδοσιακό εργαλείο επικοινωνίας σε σταθερούς/φορητούς υπολογιστές και φορητές συσκευές (tablet, κινητά τηλέφωνα) είναι πλέον μέρος των Windows 10, ωστόσο υπάρχει και για OSX και Linux.
Υπέρ: Καλή ποιότητα στον ήχο και στην εικόνα, διαμοιρασμός οθόνης, μηνύματα κειμένου, αποστολή-λήψη αρχείων, ομαδικές τηλεδιασκέψεις
Κατά: Δε διαθέτει Smartboard, ώστε και οι μαθητές σας να γράφουν
Viber/Whatsapp: Ενώ οι εν λόγω εφαρμογές ξεκίνησαν από τις φορητές συσκευές, μπορεί κανείς να τις εγκαταστήσει και στον υπολογιστή του. Υποστηρίζουν Android/iOS και Windows, OSX και Linux (εκτός από το Whatsapp) οπότε απευθύνονται σε μεγάλο αριθμό χρηστών.
Υπέρ: Πολύ καλή ποιότητα ήχου (ανάλογα με τη σύνδεση στο διαδίκτυο), δυνατότητα για mobile elearning, μηνύματα κειμένου, αποστολή-λήψη αρχείων, ομαδικές τηλεδιασκέψεις
Κατά: Λείπει ο διαμοιρασμός οθόνης (δεν μπορείτε να προβάλετε το υλικό σας και να το βλέπουν οι μαθητές), το Whatsapp δεν έχει εφαρμογή για Linux.
Zoom: Ένα από τα δημοφιλέστερα εργαλεία τηλεδιασκέψεων στην εκπαιδευτική κοινότητα, το Zoom δίνει τη δυνατότητα εύκολα και γρήγορα στον εκπαιδευτικό να δημιουργήσει εικονικές τάξεις, χωρίς εξειδικευμένες γνώσεις. Με τη χρήση οποιουδήποτε μοντέρνου browser έχετε τη δυνατότητα γρήγορα και εύκολα να διδάξετε εξ αποστάσεως με μια απλή εγγραφή. Στο δωρεάν πακέτο μπορείτε να οργανώσετε τμήματα των 100 ατόμων και να κάνετε μαθήματα των 40 λεπτών. Η συνδρομή Pro επιτρέπει μαθήματα 24 ωρών, εγγραφή μαθημάτων, διαχείριση χρηστών και άλλες ευκολίες με σχετικά μικρό κόστος, 13.99 ευρώ/μήνα κατά τη συγγραφή του οδηγού.
Υπέρ: ποιότητα εικόνας και ήχου σε επίπεδο HD, συμβατό με όλους σχεδόν τους browsers, προσβάσιμο από Windows, Linux, OSX, διαθέτει προγράμματα για φορητές συσκευές Android/iOS
Κατά: στα 5 χρόνια που χρησιμοποιώ την Pro έκδοση δε βρήκα κάτι
Βήμα 3: επιλέξτε ακουστικά, μικρόφωνο και κάμερα
Στο άρθρο μου «3 αγορές που μπορούν να βελτιώσουν την ποιότητα των τηλεδιασκέψεών σας» είχα προτείνει την απόκτηση καλύτερης ποιότητας ακουστικών/ηχείων, κάμερας υπολογιστή και μικροφώνου, από αυτά που μπορεί να διαθέτετε ενσωματωμένα στον υπολογιστή σας. Ανεξάρτητα από το αν έχετε σταθερό ή φορητό υπολογιστή, ένα καλής ποιότητας μικρόφωνο θα βελτιώσει αισθητά την ποιότητα του ήχου σας. Το ίδιο και ένα ζευγάρι ακουστικών. Οι ενσωματωμένες συσκευές κάνουν συνήθως τη δουλειά τους, ωστόσο δεν μπορούν να συναγωνιστούν πιο ποιοτικές λύσεις. Ακόμα και μια φθηνή εξωτερική κάμερα της Logitech μπορεί να στείλει καλύτερη ποιότητα βίντεο στους μαθητές σας από την ενσωματωμένη του φορητού σας.
Βήμα 4: ρυθμίστε λογισμικό και υλικό (hardware/software)
Μπορεί να το θεωρήσετε δεδομένο ότι όλα θα λειτουργήσουν με την πρώτη προσπάθεια και μάλλον έχετε δίκιο. Η τεχνολογία έχει προχωρήσει τόσο πολύ που κάποιος με ελάχιστες γνώσεις και δεξιότητες μπορεί να χρησιμοποιήσει τις παραπάνω εφαρμογές με λίγη εξοικείωση. Ωστόσο είναι σημαντικό να δοκιμάσετε αν όλες οι συσκευές σας και τα προγράμματα λειτουργούν χωρίς πρόβλημα. Μπείτε στα προγράμματα και δοκιμάστε τον ήχο και την κάμερα, αν δηλαδή πχ. το Skype λαμβάνει ήχο από το μικρόφωνό και εικόνα από την κάμερα. Κάθε πρόγραμμα έχεις τις δικές του ρυθμίσεις και θα χρειαστεί να κάνετε μια αναζήτηση στην υποστήριξη που διαθέτει στην ιστοσελίδα του ή στο Youtube όπου χρήστες έχουν ανεβάσει οδηγούς και βοηθητικά βίντεο.
Όσο καλύτερα είστε προετοιμασμένοι/ες και η τεχνολογία δεν αποτελεί εμπόδιο στο μάθημά σας, τόσο πιο θετική θα είναι η εμπειρία σας από την σύγχρονη ηλεκτρονική μάθηση. Εν ανάγκη κάντε δοκιμαστικές συνεδρίες με κάποιον οικείο ή μέλος της οικογένειας στο σπίτι χρησιμοποιώντας διάφορες πλατφόρμες: κινητά τηλέφωνα, tablet, υπολογιστή κτλ. Τα περισσότερα προβλήματα που μπορούν να παρουσιαστούν οφείλονται συνήθως σε κακή σύνδεση των συσκευών, σε προβλήματα με τους drivers, σε λάθος ρυθμίσεις ή κακή πρόσβαση στο διαδίκτυο (συνήθως από wifi ή 3G/4G). Πριν από κάθε μάθημα, αφιερώστε λίγο χρόνο για να δοκιμάσετε ότι ο εξοπλισμός σας λειτουργεί όπως την προηγούμενη φορά και δεν έχει γίνει κάποια αλλαγή στις ρυθμίσεις. Πάντα πριν ξεκινήσω ένα online μάθημα αφιερώνω 30 λεπτά για να βεβαιωθώ ότι ο εξοπλισμός μου είναι έτοιμος και λειτουργεί χωρίς προβλήματα. Και αν δεν τα καταφέρω, έχω εναλλακτικά μια άλλη συσκευή για να κάνω το μάθημα.
Βήμα 5: κάντε ένα μάθημα προσανατολισμού (orientation course)
Θα σας πρότεινα να κάνετε ένα πιλοτικό μάθημα και να αφιερώσετε λίγο χρόνο να εξοικειωθείτε με τις παραπάνω τεχνολογίες. Στην ηλεκτρονική μάθηση το λέμε orientation course (μάθημα προσανατολισμού) και καλό είναι να υπάρχει πριν ξεκινήσετε να διδάσκετε εξ αποστάσεως. Δείξτε στους μαθητές σας τις λειτουργίες των εργαλείων που θα χρησιμοποιήσετε και παραπέμψτε τους σε βίντεο-οδηγούς, ώστε μόνοι τους να εξοικειωθούν ακόμη περισσότερο.
Το πιλοτικό μάθημα πρέπει να πετύχει, γιατί αλλιώς θα έχετε διαρροή μαθητών. Δε χρειάζεται να είναι ολόκληρη ώρα, ένα μισάωρο είναι αρκετό για να μάθει κανείς να χειρίζεται το Zoom στις βασικές λειτουργίες. Μετά από 1-2 πιλοτικά μαθήματα με τους μαθητές σας, θα έχετε μια πολύ καλή εικόνα για τα προβλήματα που μπορεί να αντιμετωπίσετε κατά τη διάρκεια του μαθήματος: το μικρόφωνο δε λειτουργεί, η κάμερα δε δίνει εικόνα, υπάρχει κακή ποιότητα ήχου λόγω κακής σύνδεσης στο διαδίκτυο κτλ. Ωστόσο, μην αγχώνεστε, με μικρά βήματα μπορείτε να αντιμετωπίσετε οτιδήποτε και να προκύψει.
Θα δείξει επίσης τις δικές σας αδυναμίες ως προς τον εξοπλισμό σας και ίσως χρειαστεί να προχωρήσετε σε κάποιες μικρές αγορές που θα βελτιώσουν ωστόσο αισθητά την εμπειρία σας στις τηλεδιασκέψεις. Πχ μπορεί να ανακαλύψετε ότι θέλετε κάτι πιο προχωρημένο από το Skype και θα επιλέξετε μια πλατφόρμα όπως το Zoom ή οι ανάγκες ας έχουν αυξηθεί τόσο πολύ που μια αγορά Pro πακέτου στο Zoom θα σας λύσει πολλά προβλήματα.
Θέματα πνευματικής ιδιοκτησίας
Πιο πάνω πρότεινα να σκανάρετε ή να φωτογραφίσετε μέρος των διδακτικών εγχειριδίων ή να αποθηκεύσετε τα ακουστικά στον υπολογιστή σας σε MP3. Αυτό ξεκάθαρα παραβιάζει τα πνευματικά δικαιώματα του υλικού που έχετε στα χέρια σας και η ευθύνη είναι αποκλειστικά δική σας. Για την παραγωγή υλικού εργάστηκαν επαγγελματίες που πρέπει να πληρωθούν. Σε μια εξαιρετική κίνηση οι εκδοτικοί οίκοι διαθέτουν πλέον δωρεάν τα ακουστικά τους ακόμα και σε εγχειρίδια που έπρεπε να τα αγοράσουμε. Κι εμείς με τη σειρά μας θα πρέπει να τους στηρίξουμε όσο περισσότερο μπορούμε. Μην μοιράζεστε υλικό, βοηθήστε αυτούς τους ανθρώπους να συνεχίσουν να μας υποστηρίζουν με νέα εγχειρίδια και δια τηλεφώνου/email.
Ξεκινώντας…
Δείξτε υπομονή! Θα σας τύχουν αρκετές αναποδιές πριν και κατά τη διάρκεια. Αν δεν μπορείτε να τις αντιμετωπίσετε μόνοι/ες σας, ζητήστε βοήθεια από κάποιον/α που είναι περισσότερο εξοικειωμένος/η με τις τεχνολογίες. Σίγουρα στο οικογενειακό σας περιβάλλον υπάρχει κάποιο μέλος που μπορεί να βοηθήσει.
Μην απογοητευτείτε! Ακόμα κι αν τα πράγματα δε λειτουργήσουν όπως θα θέλατε, δώστε όχι μια, αλλά πολλές ευκαιρίες στην ηλεκτρονική μάθηση.
Επιλέξτε τα εργαλεία σας! Όπως και με τα διδακτικά εγχειρίδια, έτσι και με τα ψηφιακά εργαλεία πρέπει να επιλέξετε κάποιο/α και να εξοικειωθείτε με αυτό. Δεν μπορείτε να ξέρετε τα πάντα και δεν έχετε χρόνο να μάθετε τα πάντα… δουλεύοντας.
Θα ήθελα πολύ να μάθω ποια εργαλεία χρησιμοποιείτε εσείς ή τι προβλήματα έχετε αντιμετωπίσει και πως τα λύσατε. Μπορείτε να επικοινωνήσετε μαζί μου γράφοντας το σχόλιό σας πιο κάτω, στη σελίδα «Επικοινωνία» ή στα κοινωνικά δίκτυα Facebook και Linkedin.
