Τα κοινωνικά δίκτυα την τελευταία εβδομάδα είναι γεμάτα από ερωτήματα συναδέλφων που ψάχνουν εναλλακτικούς τρόπους να προσφέρουν στους μαθητές τους μαθήματα. -Ποια πλατφόρμα είναι η καλύτερη, τι εξοπλισμός είναι απαραίτητος, πως μπορεί κανείς να μεταφέρει ένα μάθημα ξένων γλωσσών στο διαδίκτυο κα.
Αρκετοί συνάδελφοι ήδη βρίσκονται πίσω από τους υπολογιστές τους παλεύοντας να κρατήσουν τους μαθητές τους μέσα στις ψηφιακές τάξεις, να αντιμετωπίσουν τυχόν δυσκολίες και να προσφέρουν ένα ποιοτικό μάθημα, παρά τις όποιες αντιξοότητες. Η πιο συχνή ερώτηση που συναντώ στα κοινωνικά δίκτυα είναι «Ποιά μέθοδος εκπαίδευσης είναι η καταλληλότερη; Η σύγχρονη (synchronous), η ασύγχρονη (asynchronous) ή η μεικτή ηλεκτρονική μάθηση (blended online learning);
Τι είναι η ηλεκτρονική μάθηση;
Είναι δύσκολο να βρεθεί ένας κοινά αποδεκτός όρος για την εξ αποστάσεως μάθηση που βασίζεται στη χρήση ηλεκτρονικών υπολογιστών για τη διεξαγωγή των μαθημάτων. Συχνοί όροι που συναντώνται είναι: μάθηση μέσω διαδικτύου (online learning), τηλεκπαίδευση, μάθηση που υποστηρίζεται από ηλεκτρονικούς υπολογιστές (για εμάς τους ξενόγλωσσους έχουμε το CALL- Computer Assisted Language Learning), μάθηση που βασίζεται στον παγκόσμιο ιστό και εξ αποστάσεως ηλεκτρονική μάθηση (distance e-learning). Ο όρος «ηλεκτρονική μάθηση» περιγράφει τη χρήση του διαδικτύου για την πρόσβαση σε μαθησιακό υλικό, τη διάδραση του μαθητή με αυτό, με τον εκπαιδευτικό και με τους άλλους μαθητές. Ο μαθητής στην ηλεκτρονική μάθηση υποστηρίζεται καθ’ όλη τη διάρκεια του μαθήματος, ώστε να αποκτήσει νέες γνώσεις και να ωριμάσει από τη μαθησιακή εμπειρία.
Τι είναι η ασύγχρονη ηλεκτρονική μάθηση (asynchronous online learning)
Στην ασύγχρονη εξ αποστάσεως μάθηση, ο μαθητής μελετάει μόνος του στους δικούς του ρυθμούς το περιεχόμενο του μαθήματος. Το μάθημα διεξάγεται μέσω μιας πλατφόρμας τηλεκπαίδευσης και πραγματοποιείται χωρίς περιορισμούς στο χώρο και στο χρόνο. Επίσης, κατά τη διάρκεια της ενασχόλησής τους με το υλικό, καθηγητές και μαθητές μπορούν να συμμετέχουν σε ηλεκτρονικές συζητήσεις και να ανταλλάσσουν ηλεκτρονική αλληλογραφία ή μηνύματα. Για την ακρίβεια, εκπαιδευτικός και μαθητής δε χρειάζεται να είναι στο διαδίκτυο την ίδια χρονική στιγμή, για να γίνει το μάθημα.
Οι πιο συνηθισμένες λειτουργίες, που μπορεί να έχει η πλατφόρμα τηλεκπαίδευσης, είναι η δημιουργία της δομής του μαθήματος, η δημιουργία ηλεκτρονικής βιβλιοθήκης εγγράφων, οι χώροι με υπερσυνδέσμους σε χρήσιμες για το μάθημα ιστοσελίδες, η ηλεκτρονική ατζέντα με ανακοινώσεις αναφορικά με τα σημαντικά γεγονότα του μαθήματος, οι χώροι για ανάρτηση των εργασιών των μαθητών, οι χώροι για ηλεκτρονικές συζητήσεις, το ηλεκτρονικό μαθητολόγιο, η δημιουργία ομάδων εργασίας και η δημιουργία και δημοσίευση των τεστ αξιολόγησης. Οι πιο γνωστές πλατφόρμες είναι: Moodle, ATutor, Blackboard, Docebo κα.
Τι είναι η σύγχρονη ηλεκτρονική μάθηση (synchronous online learning)
Όσοι μαθητές επιλέξουν τη σύγχρονη εξ αποστάσεως ηλεκτρονική μάθηση, παρακολουθούν το μάθημα ζωντανά. Η μορφή αυτή εκμεταλλεύεται τεχνολογίες, όπως την τηλεδιάσκεψη, τις συζητήσεις σε πραγματικό χρόνο, τους έξυπνους πίνακες (smartboard) και τον διαμοιρασμό εφαρμογών λογισμικού (software), προκειμένου να πραγματοποιηθεί το μάθημα. Η εικονική τάξη δε διαφέρει πολύ από την παραδοσιακή και ο εκπαιδευτικός μπορεί να χρησιμοποιήσει τεχνικές, όπως καταιγισμό ιδεών, παιχνίδια ρόλων, προσομοιώσεις και άλλα. Οι δραστηριότητες στα πλαίσια του μαθήματος επιτρέπουν τη διάδραση ανάμεσα στους συμμετέχοντες σε πραγματικό χρόνο, αν και από απόσταση. Η απόσταση μπορεί να γεφυρωθεί με τηλεδιασκέψεις, που χρησιμοποιούν βίντεο ή και μόνο ήχο μέσω του διαδικτύου. Σε κάθε περίπτωση καθηγητές και μαθητές παρακολουθούν το μάθημα από το μέρος της προτίμησής τους. Οι πιο συνηθισμένες πλατφόρμες είναι: Zoom, WizIQ, Big Blue Button, Skype κα.
Τι είναι η μεικτή μάθηση (blended learning)
Μεικτή μάθηση είναι ένας συνδυασμός ασύγχρονης και σύγχρονης. Το μάθημα πραγματοποιείται ηλεκτρονικά εξ αποστάσεως με τους μαθητές να συμμετέχουν στον ίδιο χρόνο στο μάθημα μέσω τηλεδιασκέψεων και ασύγχρονα, όπου έχουν διάδραση με το υλικό του μαθήματος, συζητάνε με τους εκπαιδευτικούς και τους συμμαθητές τους σε φόρα, συμμετέχουν σε εξετάσεις, λύνουν ασκήσεις κτλ. Συνήθως πρέπει να συνδυαστεί μια πλατφόρμα ασύγχρονης ηλεκτρονικής μάθησης, όπως είναι το Moodle, με ένα εργαλείο σύγχρονης όπως είναι το Zoom. Φυσικά οι πλατφόρμες έχουν εξελιχθεί τόσο πολύ, ώστε να μπορούν να συνδεθούν πολλά εργαλεία μεταξύ τους, για να κάνουν πιο εύκολη την επιλογή τους.
Τι ταιριάζει σε εσάς;
Η απάντηση δεν είναι καθόλου εύκολη! Εξαρτάται από τον καθένα προσωπικά, από το εκπαιδευτικό υλικό που έχει στην παρούσα φάση και το χρόνο, που είναι διατεθειμένος να επενδύσει, προκειμένου να ψηφοποιήσει μέρος ή ολόκληρο το εκπαιδευτικό περιεχόμενο. Για να δουλέψετε με την ασύγχρονη ηλεκτρονική μάθηση, θα πρέπει να έχετε στη διάθεσή σας ή να φτιάξετε άμεσα εκπαιδευτικά βίντεο, ασκήσεις, τεστ, επιπλέον εκπαιδευτικό υλικό και να το ανεβάσετε στην πλατφόρμα ηλεκτρονικής μάθησης. Εκτός φυσικά από το διδακτικό εγχειρίδιο που χρησιμοποιείτε με τους μαθητές, θα πρέπει να οργανώσετε δωμάτια συζητήσεων (chat rooms), φόρα και ό,τι άλλες υπηρεσίες χρειαστεί, προκειμένου να υποστηρίξετε τους μαθητές σας στο ηλεκτρονικό περιβάλλον μάθησης.
Αν προτιμήσετε τη σύγχρονη, μπορείτε άμεσα να μεταφέρετε τα μαθήματά σας διαδικτυακά απευθυνόμενοι σε πολλούς μαθητές ταυτόχρονα. Φυσικά το εποπτικό υλικό, που έχετε στη διάθεσή σας, θα φανεί χρήσιμο και εδώ, ωστόσο δεν είναι απαραίτητο να φτιάξετε εκπαιδευτικά βίντεο ή πολυμεσικό υλικό για το μάθημα.
Τέλος, στη μεικτή ηλεκτρονική μάθηση μπορείτε να εκμεταλλευτείτε τα καλά και των δύο κόσμων, και της σύγχρονης και της ασύγχρονης. Σιγά σιγά θα «χτίσετε» το δικό σας ψηφιακό υλικό, θα το βελτιώσετε και θα παρέχετε στους μαθητές σας προσωποποιημένη εκπαίδευση που θα ανταποκρίνεται στο μαθησιακό τους στυλ και στις μαθησιακές τους ανάγκες.
Θα χαρώ πολύ να διαβάσω τα σχόλια, τις απόψεις και τις ερωτήσεις σας.
