Την Τρίτη 10 Μαρτίου 2020 ανακοίνωσαν την διακοπή κάθε είδους μαθήματος. Πρωτοβάθμια, δευτεροβάθμια και τριτοβάθμια εκπαίδευση σταμάτησαν κάθε δραστηριότητα λόγω της κρίσης του Covid 19. Σε λίγες μέρες μας ζητήθηκε να μπούμε στις ηλεκτρονικές τάξεις για να μη χάσουμε την επαφή με τους μαθητές μας.
Βρεθήκαμε εντελώς απροετοίμαστοι.
Ακόμα και σήμερα δε γνωρίζουμε ακριβώς τι συνδέσεις έχουν οι μαθητές μας στο ίντερνετ ή τι εξοπλισμό διαθέτουν (κινητά τηλέφωνα, υπολογιστές, εκτυπωτές κα). Ούτε αν έχουν πρόσβαση στις υπηρεσίες του Πανελλήνιου Σχολικού Δικτύου και αν ξέρουν να χρησιμοποιούν επαρκώς τις πλατφόρμες σύγχρονης και ασύγχρονης ηλεκτρονικής μάθησης. Γι’ αυτό πάμε να δούμε τρόπους με τους οποίους μπορούμε να κάνουμε πιο ομαλή τη μετάβαση των μαθητών μας στις ηλεκτρονικές τάξεις.
Τώρα έχουμε ημερομηνίες επιστροφής στα θρανία.
Το πρόβλημα παραμένει
Οι πληροφορίες για την ερχόμενη σχολική χρονιά 2020-2021 εξακολουθούν να είναι συγκεχυμένες. Το πρόβλημα συνεχίζει να υπάρχει και οι επιστήμονες φοβούνται ότι από την κρίση του Covid-19 δε θα βγούμε εύκολα, αν δε βρεθεί το κατάλληλο εμβόλιο ή θεραπεία.
Σε αυτό το πλαίσιο πρέπει να δουλέψουμε, είτε στη δημόσια εκπαίδευση, είτε στην ιδιωτική. Ειδικά στην τελευταία, πρέπει να πείσουμε τους γονείς ότι η εξ αποστάσεως μάθηση μπορεί να γίνει το ίδιο ποιοτική με την παραδοσιακή. Αν αυτό έχουμε να αντιμετωπίσουμε την επόμενη σχολική χρονιά, πρέπει να ετοιμάσουμε τους μαθητές μας και τους γονείς τους. Στόχος μας είναι να μεταφερθούμε στο διαδίκτυο σε ελάχιστο χρονικό διάστημα χωρίς δυσκολίες.
Στα περισσότερα ανώτερα και ανώτατα εκπαιδευτικά ιδρύματα που προσφέρουν μαθήματα εξ αποστάσεως γίνεται λόγος για προπαρασκευαστικά μαθήματα ή μαθήματα προσανατολισμού.
Σεμινάρια προσανατολισμού
Pamela A. Dupin-Bryant
που περιλαμβάνουν εκπαίδευση στη χρήση των νέων τεχνολογιών βοηθάνε τους
σπουδαστές να αποκτήσουν τις δεξιότητες που είναι απαραίτητες σε εξ αποστάσεως
ηλεκτρονικά μαθήματα
Εμείς πιθανότατα να μην έχουμε αυτή την πολυτέλεια στην έκταση που την έχουν τα ανώτερα και ανώτατα εκπαιδευτικά ιδρύματα.
Ωστόσο τα ευρύματα της έρευνας της Pamela Dupin-Bryant είναι χρήσιμα και για την α/θμια και την β/θμια εκπαίδευση. Αν κάνουμε κι εμείς μια σειρά από προπαρασκευαστικά μαθήματα, μάλλον θα αυξήσουμε τη συμμετοχή των μαθητών μας στις ηλεκτρονικές τάξεις, καθώς θα έχουν τις απαραίτητες δεξιότητες. Ή τουλάχιστον θα βεβαιωθούμε ότι με αυτό τον τρόπο την επόμενη φορά η μετάβαση στις ηλεκτρονικές τάξεις θα είναι πιο ομαλή.
1. Καταγράψτε τα τεχνολογικά μέσα των μαθητών
Στην τάξη μου συνηθίζω στην αρχή της χρονιάς να κάνω μια «μίνι» έρευνα για την πρόσβαση των μαθητών μου στο διαδίκτυο. Εφεξής θα χρειαστεί να το κάνω με μεγαλύτερη λεπτομέρεια. Για το λόγο αυτό έφτιαξα ένα ερωτηματολόγιο και το ανέβασα στο E-Class. Στόχος μου είναι να έχω καλύτερη εικόνα για το τι έχουν στη διάθεση οι μαθητές μου.
Σύνδεση στο διαδίκτυο
Η σύνδεση που έχουν οι μαθητές μας με την ηλεκτρονική τάξη παίζει πολύ μεγάλο ρόλο. Δεν έχουν όλοι ADSL/VDSL, κάποιοι έχουν και 3G-4G μέσω κινητής τηλεφωνίας και άλλοι θα χρειαστεί να μετακινηθούν από το σπίτι τους για να αποκτήσουν πρόσβαση. Μπορεί οι εταιρίες κινητής τηλεφωνίας να μη χρεώνουν όταν οι μαθητές επισκέπτονται υπηρεσίες του Πανελλήνιου Σχολικού Δικτύου. Όμως ιστοσελίδες εκτός χρεώνονται κανονικά. Έχει νόημα να στείλω μεγάλα βίντεο στο Youtube όταν οι μαθητές μου χρεώνονται στα κινητά τους; Μήπως θα πρέπει να βρω εναλλακτικό τρόπο για να τα έχουν στα χέρια τους;
Κινητό/tablet/υπολογιστής
Το εκπαιδευτικό περιεχόμενο που επιλέγω συνήθως απεικονίζεται σωστά στην οθόνη του υπολογιστή και του κινητού. Ωστόσο υπάρχουν και φορές που δημιουργείται πρόβλημα, ιδίως στα κινητά. Αν και τα τελευταία χρόνια το υλικό που ανεβαίνει στο διαδίκτυο είναι συμβατό, θα βρείτε και περιεχόμενο που θα δημιουργήσει θέματα. Πχ το Φωτόδεντρο έχει ακόμα υλικό σε Adobe Flash που έχει καταργηθεί και οι φυλλομετρητές θα «γκρινιάξουν».
Εκτυπωτής/σκάνερ
Είναι δεδομένο ότι δεν έχουν όλοι οι μαθητές εκτυπωτές στο σπίτι. Δεν είναι πλέον το ίδιο εύκολο να βγάλω φωτοτυπίες και να τις μοιράσω στην τάξη. Αν χρειαστεί να στείλω φύλλα εργασίας θα πρέπει να το έχω υπόψη μου και να προσαρμόσω το υλικό ανάλογα. Σκάνερ μπορεί να μην έχουν οι μαθητές, αν και το πρόβλημα λύνεται με το κινητό τηλέφωνο. Φωτογραφίζουν την εργασία και τη στέλνουν.
Προσοχή όμως στις φωτογραφίες που σας στέλνουν οι μαθητές. Ο αποθηκευτικός χώρος και στο email σας και στο E-Class θα εξαντληθούν γρήγορα.
2. Βεβαιωθείτε ότι όλοι έχουν λογαριασμούς στο ΠΣΔ
Αν αποφασίσατε να χρησιμοποιήσετε τις υπηρεσίες του ΠΣΔ, τότε όλοι οι μαθητές θα πρέπει να έχουν πρόσβαση. Το E-Class και το e-me συγκεντρώνουν τις μεγαλύτερης προτιμήσεις, οπότε οι μαθητές θα πρέπει να έχουν λογαριασμούς. Κατά τη διάρκεια της κρίσης έγιναν ενέργειες από γονείς, διευθυντές και ομάδες υποστήριξης των σχολείων, οπότε πιθανόν αυτό να είναι περιττό.
Βεβαιωθείτε ότι όντως οι λογαριασμοί λειτουργούν, οι μαθητές τους χρησιμοποιούν και αν χρειαστεί επικοινωνήστε με τους γονείς.
3. Εξηγήστε τους πως θα δουλέψετε αν σταματήσουν τα μαθήματα
Αν πάμε σε εκ νέου διακοπή των μαθήματων θα χρειαστεί να περιγράψουμε το πλαίσιο στο οποίο θα δουλέψουμε. Μέχρι τώρα οι συνάδελφοι προτιμούν να δουλεύουν:
- με email
- ασύγχρονη ηλεκτρονική μάθηση (E-Class, e-me, Moodle)
- σύγχρονη ηλεκτρονική μάθηση (Webex, Zoom)
- μεικτή ηλεκτρονική μάθηση (έναν συνδυασμό σύγχρονης και ασύγχρονης).
Όσο καλύτερες είναι οι οδηγίες που θα λάβουν οι μαθητές, τόσο λιγότερα προβλήματα θα έχουμε να αντιμετωπίσουμε κατά τη διάρκεια των διαδικτυακών μαθημάτων.
4. Δείξτε τους πως θα μπουν στην ηλεκτρονική τάξη και βασικές λειτουργίες
Από τα πρώτα πράγματα που θα κάνω μόλις επιστρέψουμε πίσω στα θρανία είναι να δείξω τις βασικές λειτουργίες του E-Class που χρησιμοποιώ. Οι μαθητές χρειάζεται να ξέρουν πως να:
- μπαίνουν με υπολογιστή ή κινητό (υπάρχει ξεχωριστή εφαρμογή που είναι πιο εύχρηστη)
- μελετούν το περιεχόμενο
- συμμετέχουν σε δραστηριότητες και συζητήσεις
- στέλνουν εργασίες
- βλέπουν την ανατροφοδότησή μου
Επίσης, επειδή κατά πάσα πιθανότητα θα χρησιμοποιήσω αυτή τη φορά το Webex, θα δούμε όσες λειτουργίες είναι απαραίτητες και κυρίως πως θα αντιμετωπίσουν προβλήματα με το μικρόφωνό τους και την κάμερα.
5. Βρείτε εναλλακτικούς τρόπους διανομής του υλικού
Στις 6 Απριλίου εταιρίες κινητής τηλεφωνίας αποφάσισαν να μη χρεώνουν υπηρεσίες του ΠΣΔ και άλλων ιστοσελίδων που χρησιμοποιούνται από το Υπουργείο Παιδείας. Αυτή ήταν μια κίνηση προς τη σωστή κατεύθυνση. Ωστόσο, αρκετοί μαθητές με κινητά τηλέφωνα χρεώνονται για υπηρεσίες εκτός.
Πέρα από τη συζήτηση για τη δωρεάν ή όχι πρόσβαση των μαθητών στο διαδίκτυο, πιθανότατα θα χρειαστεί να βρούμε εναλλακτικούς τρόπους διανομής του υλικού.
Από διάφορες πηγές στο διαδίκτυο μάθαμε ότι η εφευρετικότητα αρκετών εκπαιδευτικών δε γνωρίζει όρια. Έτσι για όσους μαθητές δεν είχαν πρόσβαση σε βίντεο από το Youtube πχ. οι συνάδελφοι τα αποθήκευαν σε USB Stick, κάρτες μνήμης για τα κινητά/tablet ή CD/DVD και τα άφηναν σε περίπτερα και ψιλικατζίδικα. Αυτή τη φορά είμαστε καλύτερα προετοιμασμένοι. Μπορούμε να συγκεντρώσουμε όλο το υλικό και να το δώσουμε στους μαθητές μας με την έναρξη της επόμενης σχολικής χρονιάς.
Φυσικά τηρούμε όλα τα μέτρα υγιεινής και ασφαλείας.
6. Λύστε απορίες και δείξτε που θα βρουν υποστήριξη
Οι μαθητές μας θα έχουν πολλές απορίες σχετικά με τις ηλεκτρονικές τάξεις. Οι δικοί μου ανήκουν στους ψηφιακούς ιθαγενείς (digital natives) και έχουν τα χαρακτηριστικά όπως τα περιέγραψε ο Prensky. Σίγουρα όμως θα χρειαστούν καθοδήγηση.
Μια καλή ιδέα είναι να συγκεντρώσουμε τις πιο συχνές ερωτήσεις, να τις γράψουμε σε ένα κείμενο «Ερωτήσεις και Απαντήσεις (Q&A- Questions and Answers) και να τις αναρτήσουμε στην ηλεκτρονική τάξη. Έτσι οι μαθητές θα έχουν άμεσα πρόσβαση και λύση στο πρόβλημα.
Ενδεχομένως οι περισσότεροι από εμάς να μην έχουμε εξοικειωθεί σε τέτοιο βαθμό που να μπορούμε να υποστηρίξουμε στο έπακρο τους μαθητές μας. Γι’ αυτό δείξτε τους ότι μπορούν να βρουν υποστήριξη σε κανάλια στο Youtube ή σε ιστοσελίδες εκπαιδευτικών και σχολείων όπως το 1ο Γυμνάσιο Αγρινίου (Παπαστράτειο) ή οδηγίες των συντονιστών όπως της Δρ. Ευαγγελίας Καραγιάννη. Όπως και να χει, όταν φύγουν από το μάθημα θα πρέπει να έχουν λύσει τις πιο βασικές απορίες και να ξέρουν που μπορούν να ψάξουν μόνοι τους για λύσεις, πριν απευθυνθούν σε μας.
7. Κάντε την ηλεκτρονική τάξη πιο ελκυστική
Μια από τις μεγαλύτερες προκλήσεις είναι να κρατήσουμε το ενδιαφέρον των μαθητών αμείωτο. Οι ηλεκτρονικές μας τάξεις θα πρέπει να είναι ελκυστικές, να έχουν ψηφιακό περιεχόμενο που να ανταποκρίνονται στους στόχους του μαθήματος και να μην κουράζουν τους μαθητές μας. Στόχος μας είναι να εμποδίσουμε τη διαρροή σε ένα ηλεκτρονικό περιβάλλον, που είναι εύκολη: απλά δεν ξαναμπαίνουν στο μάθημα.
Μεγάλα PDF, βίντεο ή εργασίες όπου πρέπει να γράψουν αρκετές παραγράφους στο κινητό τους θα δυσκολέψουν πολύ τους μαθητές, όπως και εμάς. Αντίθετα, σύντομα βίντεο και podcasts, ένα «Κυλικείο» για χαλάρωμα ή μαθησιακά παιχνίδια αντί για ασκήσεις, μπορούν να ενθουσιάσουν. Εξαιρετικά παραδείγματα τέτοιου υλικού έχει φτιάξει η συνάδελφος Μαρία Τρανού στο blog της, η Ιωάννα Τζιγκούρα στο κανάλι της στο Youtube και άλλοι συνάδελφοι.
Επόμενα βήματα
Πλέον έχουμε καλύτερη εικόνα για την ετοιμότητα των μαθητών μας να συμμετάσχουν στις ηλεκτρονικές τάξεις από ότι είχαμε στην αρχή. Ομάδες κοινωνικής δικτύωσης στο Facebook όπως η «Εξ αποστάσεως εκπαίδευση» συγκέντρωσαν το ενδιαφέρον χιλιάδων εκπαιδευτικών. Στόχος όλων ήταν να μοιραστούν εκπαιδευτικό περιεχόμενο, καλές πρακτικές και οδηγίες, προκειμένου να κάνουν πιο εύκολη τη μετάβαση όλων μας στην ηλεκτρονική μάθηση.
Σίγουρα είμαστε πιο προετοιμασμένοι για την επόμενη μεγάλη κρίση και αρκετοί από εμάς έχουμε επιλέξει να παραμείνουμε στις ηλεκτρονικές τάξεις. Οι μαθητές μας έχουν πρόσβαση και λογαριασμούς στο ΠΣΔ και όσοι δεν έχουν, μπορούν να κάνουν ακολουθώντας ολοκληρωμένες οδηγίες.
Ωστόσο αξίζει τον κόπο να αφιερώσουμε λίγες ώρες μόλις αρχίσουν πάλι τα μαθήματα ή μέσω Webex, Zoom κτλ., για να τους δείξουμε βασικές λειτουργίες. Ή τουλάχιστον να βεβαιωθούμε ότι μπορούν με λίγη καθοδήγηση να περιηγηθούν με επιτυχία σε αυτά τα περιβάλλοντα μάθησης.
Τί θα κάνετε εσείς; Πώς σχεδιάζετε να ετοιμάσετε όσους μαθητές έχουν δυσκολίες με τη χρήση της ηλεκτρονικής τάξης;
