Στη σύγχρονη ηλεκτρονική μάθηση (synchronous online learning) η διάδραση ανάμεσα στους εκπαιδευτικούς και στους μαθητές γίνεται μέσω τηλεδιασκέψεων (teleconferencing). Ένας από τους στόχους είναι να φέρει όσο το δυνατόν πιο κοντά όσους συμμετέχουν, αν δεν είναι δυνατή η παρουσία στις παραδοσιακές τάξεις. Τα πλεονεκτήματα αυτής της μορφής ηλεκτρονικής μάθησης είναι εμφανή. Ωστόσο, υπάρχουν τεχνικές δυσκολίες που οδηγούν σε αρνητικές εμπειρίες.
Τα προβλήματα στις τηλεδιασκέψεις δυσχεραίνουν πάρα πολύ το μάθημα στις σύγχρονες ηλεκτρονικές τάξεις. Κακή ποιότητα και διακοπές στον ήχο, προβλήματα διαμοιρασμού οθόνης και κολλήματα στον υπολογιστή, είναι θέματα που έχω αντιμετωπίσει στο παρελθόν. Τα περισσότερα από αυτά έχουν να κάνουν με την ποιότητα της σύνδεσης στο ίντερνετ, τις ρυθμίσεις του εξοπλισμού που χρησιμοποιώ και τη δική μου ετοιμότητα να τα αντιμετωπίσω. Έτσι έκανα μια έρευνα για το πως μπορώ να λύσω αυτά τα προβλήματα, πριν απευθυνθώ σε πιο εξειδικευμένη τεχνική υποστήριξη.
1. Ταχύτητες σύνδεσης (xDSL)
Θα έχετε διαπιστώσει ότι κάποιες φορές η εικόνα κολλάει και ο ήχος έρχεται παραμορφωμένος. Συνήθως αυτό οφείλεται στην ποιότητα της σύνδεσης στο διαδίκτυο, καθώς υπάρχει μεγάλη ανάγκη για διακίνηση όγκου δεδομένων.
Ο παρακάτω πίνακας θα σας δώσει μια γενική εικόνα, τι ταχύτητες έχουμε στη διάθεσή μας από το σπίτι ή το γραφείο. Με τη βοήθειά του μπορείτε να διαπιστώσετε αν η γραμμή σας επαρκεί για τις ανάγκες της πλατφόρμας τηλεδιάσκεψης ή θα χρειαστεί αναβάθμιση.
Από την εμπειρία μου μέχρι τώρα, ακόμα και μια 4Mbps γραμμή μπορεί να εξυπηρετήσει μέχρι σε έναν βαθμό επαρκώς τις τηλεδιασκέψεις. Αρκεί να μη γίνεται εκτεταμένη χρήση βίντεο ή διαμοιρασμός οθόνης από εσάς ή τους μαθητές σας.
Ανάλογα ποια υπηρεσία θέλετε να χρησιμοποιήσετε, οι εταιρίες έχουν αναρτήσει τις ελάχιστες απαιτήσεις αναφορικά με τις ταχύτητες (bandwidth requirements). Πιο κάτω θα βρείτε μια λίστα με τις πιο δημοφιλείς και θα χρειαστεί να ελέγξετε μόνοι σας, αν η σύνδεσή σας πληρεί αυτές τις απαιτήσεις:
Φυσικά δε μπορείτε να επέμβετε στη σύνδεση με κάποιον τρόπο και να τη διορθώσετε, αν υπάρχει πρόβλημα από την πλευρά του παρόχου. Ωστόσο, μπορείτε να κάνετε κάποια πράγματα για να διαπιστώσετε, που είναι το πρόβλημα, ώστε να βελτιώσετε την ποιότητα.
α) Χρησιμοποιήστε ενσύρματη σύνδεση με το router και όχι Wifi
Είναι πιο βολικό να δουλεύουμε από έναν ήσυχο χώρο του σπιτιού ασύρματα. Ωστόσο τι γίνεται όταν ανάμεσα στο χώρο που δουλεύουμε παρεμβάλλονται μεσοτοιχίες που μειώνουν την ποιότητα ή άλλες συσκευές που κάνουν παρεμβολές στο σήμα;
Η πρώτη λύση είναι να έχετε ενσύρματη σύνδεση στο router σας, αν έχετε σταθερό ή φορητό υπολογιστή. Ξέρω ότι είναι μπελάς να απλώνετε ένα καλώδιο δικτύου ethernet από εκεί που δουλεύετε. Ωστόσο, αυτό θα γίνεται μόνο όταν κάνετε τηλεδιασκέψεις. Μόλις τελειώσετε, το μαζεύετε.
Η δεύτερη λύση είναι η αγορά συσκευών Powerline/HomePlug Connection (PLC) που μεταφέρουν το δίκτυο των υπολογιστών στο γραφείο ή στο σπίτι μέσω του ηλεκτρικού ρεύματος. Με μια συσκευή-μπρίζα κοντά στο router και την άλλη στο χώρο που δουλεύετε, μπορείτε να απολαμβάνετε υψηλές ταχύτητες, χωρίς να απλώνετε καλώδια.
Η λύση των Powerline/HomePlug έχει ένα κόστος, αλλά είναι επένδυση για τη δουλειά μας. Επιπλέον, μπορείτε να βάλετε όσες συσκευές θέλετε και σταδιακά να επεκτείνετε το δίκτυό σας και με ασύρματες μπρίζες.
Αν δε γίνεται να χρησιμοποιήσετε καλώδιο δικτύου: Αλλάξτε κανάλι στις ρυθμίσεις του router για το Wifi. Αν υπάρχουν πολλά ασύρματα δίκτυα εκεί που δουλεύετε, ενδεχομένως να έχετε πρόβλημα παρεμβολών στο δικό σας. Στόχος είναι να μειωθούν όσο το δυνατόν περισσότερο αυτές οι παρεμβολές, επιλέγοντας ένα διαφορετικό κανάλι. Θα χρειαστεί όμως να ανατρέξετε στο εγχειρίδιο του εξοπλισμού ή να απευθυνθείτε στην τεχνική υποστήριξη. Υπάρχουν τόσα πολλά router στην αγορά που θα αναφέρω μόνο ενδεικτικά τις οδηγίες της Cosmote σε αυτό το βίντεο. Αν θέλετε να το ψάξετε περισσότερο, το PCSTEPS έχει έναν αναλυτικό οδηγό για το πως μπορεί να επιλέξει κανείς κανάλι με τις λιγότερες παρεμβολές.
β) Μεταθέστε τις αναβαθμίσεις του λειτουργικού σας (Windows 10, Linux, Mac)
Τα Windows 10 έχουν την «κακιά» συνήθεια να κατεβάζουν αναβαθμίσεις και να τις εγκαθιστούν, όταν εμείς δουλεύουμε πυρετωδώς. Αν δεν έχετε ρυθμίσει πότε θα γίνεται αυτό, μπορεί να βρεθείτε να κάνετε τηλεδιάσκεψη και αυτά να κατεβάζουν αρχεία, χωρίς εσείς να το αντιληφθείτε αμέσως.
Στα Windows δε μπορούμε να επιλέξουμε ποιες αναβαθμίσεις θέλουμε να κατεβάσουμε. Είναι μια διεργασία που γίνεται αυτόματα. Ωστόσο, μπορούμε να ρυθμίσουμε να μην τις κατεβάζουν και να τις εγκαθιστούν, όταν εργαζόμαστε. Για να το κάνετε αυτό πατήστε το κουμπί «Έναρξη» και στη συνέχεια «Ρυθμίσεις», «Ενημέρωση και Ασφάλεια», «Windows Update». Έχετε 2 επιλογές:
- Αναβολή ενημερώσεων 7 ημέρες
- Επιλογές για προχωρημένους, όπου μπορείτε να ρυθμίσετε τις ώρες και μέρες που θα αναβαθμίζονται τα Windows.
Στο δικό μου μηχάνημα πχ έχω ρυθμίσει τις ενημερώσεις να μη γίνονται από τις 08:00- 22:00, γιατί συνήθως χρειάζομαι τον υπολογιστή. Αν θέλετε περισσότερες πληροφορίες μπορείτε να ανατρέξετε στον οδηγό της Microsoft.
Δε θα αναφερθώ εδώ σε άλλα λειτουργικά (Linux, Apple OSX), γιατί ενημερώνουν πρώτα το χρήστη ότι υπάρχει διαθέσιμη ενημέρωση. Κι εκεί ανάλογα με τις ρυθμίσεις η εγκατάσταση δε γίνεται αυτόματα. Ο χρήστης έχει τη δυνατότητα να αποφασίσει πότε και αν θα τις κάνει.
γ) Σταματήστε το κατέβασμα αρχείων (download) στο οικιακό δίκτυο
Αν δουλεύετε από το σπίτι, πιθανότατα κάποιο άλλο μέλος της οικογένειας εκείνη την ώρα να σερφάρει στο διαδίκτυο. Ενώ η περιήγηση στις ιστοσελίδες δεν απαιτεί μεγάλο όγκο δεδομένων, εκεί που θα έχετε θέμα είναι αν κάποιος είναι στο Youtube, Netflix, Vimeo, Skype, Viber, Steam, Xbox Live ή κάποια άλλη υπηρεσία που κατεβάζει βίντεο, προγράμματα κτλ. Ζητήστε από την οικογένειά σας να μη μπαίνουν σε αυτές τις υπηρεσίες, όσο διαρκεί η τηλεδιάσκεψη.
Σε γραμμές με μικρή ταχύτητα ενδεχομένως να έχετε πρόβλημα όταν 2 χρήστες χρησιμοποιούν πλατφόρμες τηλεδιάσκεψης. Φτιάξτε το πρόγραμμά σας έτσι, ώστε να χρησιμοποιείται η γραμμή εναλλάξ. Πχ. τα 4Mbps επαρκούν οριακά για έναν χρήστη χωρίς βίντεο και διαμοιρασμό οθόνης. Αν μπει δεύτερος χρήστης, ενδεχομένως να έχετε θέματα ποιότητας και διακοπές.
δ) Αλλάξτε ώρες στην τηλεδιάσκεψη ώστε να υπάρχει λιγότερος φόρτος στο ίντερνετ.
Με τη μεγάλη ζήτηση τον τελευταίο καιρό για πρόσβαση, οι παροχείς ίντερνετ (Cosmote, Vodafone, Wind) αρχίζουν να έχουν προβλήματα με το δίκτυό τους. Πολλοί χρήστες ταυτόχρονα συνδεδεμένοι να κατεβάζουν και να ανεβάζουν αρχεία, φέρνουν το δίκτυο στα όριά του. Ιδιαίτερα στις ώρες αιχμής η κατάσταση γίνεται ακόμα πιο δύσκολη. Θα παρατηρήσετε ότι η ποιότητα των συνδέσεων πέφτει, ανάλογα πάντα με την περιοχή και τις δυνατότητές της.
Τα πράγματα γίνονται ακόμα πιο περίπλοκα, όταν έχετε προγραμματισμένες συνεδρίες τη μία πίσω από την άλλη. Δε μπορείτε να κάνετε κάτι, εκτός από το να το έχετε υπόψη και αν μπορείτε, να αλλάξετε το πρόγραμμά σας.
ε) Μετρήστε την ταχύτητα της γραμμής adsl/vdsl
Έχετε κάνει όλα τα παραπάνω, αλλά το πρόβλημα παραμένει. Η γραμμή σας μπορεί να ανταποκριθεί στις απαιτήσεις της τηλεδιάσκεψης, ωστόσο η ποιότητά της συνεχίζει να παρουσιάζει προβλήματα. Μια καλή ιδέα είναι να ελέγξετε τη γραμμή με κάποιο πρόγραμμα μέτρησης της ταχύτητας. Υπάρχουν αρκετά στο ίντερνετ, εγώ θα πρότεινα 3:
Τα τεστ θα τα κάνετε με ενσύρματη σύνδεση από τον φορητό και το σταθερό και όχι μέσω smartphone/tablet. Αλλιώς τα αποτελέσματα ενδεχομένως να μην είναι αξιόπιστα. Δοκιμάστε τα τεστ σε διάφορες ώρες μέσα στην ημέρα, ώστε να έχετε πιο ολοκληρωμένη εικόνα.
Επίσης, κάτι που διαπίστωσα μέσα στην κρίση του Covid 19 είναι ότι οι εταιρίες παροχής ADSL/VDSL έχουν μειώσει την ταχύτητα των γραμμών. Η δική μου είναι 50Mbps, πριν την κρίση συνδέονταν στα 49Mbps και τώρα έχει πέσει στα 40Mbps. Λόγω της αυξημένης ζήτησης οι εταιρίες πιθανόν να ρίχνουν τις ταχύτητες, ώστε να εξυπηρετήσουν περισσότερους χρήστες.
στ) Επικοινωνήστε με τον εταιρία παροχής της σύνδεσης
Δε μπορείτε να κάνετε κάτι άλλο, εκτός από το να καλέσετε την τεχνική υποστήριξη της εταιρίας που σας παρέχει τη γραμμή. Αυτοί από τη μεριά τους θα βεβαιωθούν ότι έχετε κάνει σωστή εγκατάσταση του εξοπλισμού (router, φίλτρα- αν είναι απαραίτητα) και θα μετρήσουν την ποιότητα της γραμμής. Όσο πιο αναλυτικοί είστε σε αυτά που έχετε κάνει, τόσο πιο καλή εικόνα θα έχουν οι τεχνικοί για το πρόβλημα που αντιμετωπίζετε.
Ενδεχομένως το πρόβλημα να μην είναι σε αυτούς, αλλά στη δική σας τηλεφωνική εγκατάσταση στο σπίτι/γραφείο. Σε αυτή την περίπτωση θα χρειαστεί να καλέσετε δικό σας τεχνικό.
2. Προβλήματα στο διαμοιρασμό οθόνης (screen sharing)
Αρκετοί εκπαιδευτικοί έχουν εντοπίσει ότι ο διαμοιρασμός οθόνης σε κάποιες πλατφόρμες τηλεκπαίδευσης κολλάει και δε λειτουργεί σωστά. Από τους δημιουργούς του Zoom διαβάζουμε ότι αιτία γι’ αυτό είναι η επιτάχυνση υλικού (hardware acceleration).
Τι είναι η επιτάχυνση υλικού
Η επιτάχυνση υλικού μεταφέρει διεργασίες από τον επεξεργαστή σε άλλες πιο εξειδικευμένες συσκευές. Στόχος είναι να ελαφρύνεται ο φόρτος εργασίας του κεντρικού επεξεργαστή (CPU) και να μεταφέρεται μέρος των διεργασιών σε άλλες, πιο εξειδικευμένες, συσκευές. Αν πρόκειται για βίντεο, την επεξεργασία αναλαμβάνει η κάρτα γραφικών. Αν πρόκειται για ήχο, η κάρτα ήχου. Και οι 2 αυτές συσκευές είναι σχεδιασμένες να προβάλλουν πολυμεσικό περιεχόμενο σε καλύτερη ποιότητα από τον κεντρικό επεξεργαστή (CPU), πάντα υπό προϋποθέσεις.
Η επιτάχυνση υλικού δε λειτουργεί χωρίς προβλήματα. Πιθανότατα κάποιοι φυλλομετρητές (browsers) να αντιμετωπίσουν επιλεκτικά προβλήματα. Στο Youtube μπορεί να λειτουργήσουν άψογα με ενεργοποιημένη την επιτάχυνση υλικού, αλλά στις πλατφόρμες ηλεκτρονικής μάθησης μπορεί να να κολλάνε.
Υπάρχουν 3 τρόποι να τα αντιμετωπίσετε
α) Απενεργοποιήστε την επιλογή για hardware acceleration
Με απενεργοποιημένο το hardware acceleration ο browser δε θα κάνει χρήση της κάρτας γραφικών. Θα μεταφέρει την επεξεργασία του βίντεο στον κεντρικό επεξεργαστή μεγαλώνοντας κατά πολύ τον φόρτο εργασίας. Ωστόσο, μεγαλύτερος φόρτος σημαίνει μεγαλύτερες θερμοκρασίες.
Αν έχετε φορητό υπολογιστή το ανεμιστηράκι του θα αρχίσει να λειτουργεί πιο γρήγορα, για να ψύξει τον επεξεργαστή. Στην καλύτερη περίπτωση θα έχετε ενοχλητικό θόρυβο, στη χειρότερη ο επεξεργαστής για να μην σβήσει θα κατεβάσει την ταχύτητα (thermal throtling) και θα κάνει πιο αργά την επεξεργασία. Με επεξεργαστές τελευταίας γενιάς μάλλον δε θα δείτε διαφορά. Ωστόσο, με παλιότερους φορητούς υπολογιστές πιθανόν να ξεκινήσουν τα κολλήματα και οι καθυστερήσεις.
Ο Δημήτρης Τόνιας στο άρθρο του για το techster.gr έχει οδηγίες για τον Google Chrome.
Ό,τι κάνετε είναι με δική σας ευθύνη και θα πρέπει να είστε προσεκτικοί/ες.
Δεν προτείνω σαν λύση την απενεργοποίηση της “επιτάχυνσης υλικού” καθώς μπορεί να δημιουργήσει προβλήματα στον υπολογιστή σας λόγω αυξημένων θερμοκρασιών. Ξέρω ότι έχει προταθεί σε μέσα κοινωνικής δικτύωσης, αλλά προσωπικά δε θα το έκανα. Οι επεξεργαστές έχουν αυτοπροστασία και κλείνουν, αν υπερθερμανθούν, για να μη καούν. Ωστόσο, δε θα βασιζόμουν σε αυτό. Θα έψαχνα για άλλη λύση.
β) Δοκιμάστε άλλο browser
Έχετε παρατηρήσει ίδια συμπεριφορά σε άλλους browsers; Δοκιμάστε να μπείτε με κάποιο άλλο πρόγραμμα όπως Google Chrome, Opera, Edge, Firefox. Αν διαπιστώσετε ότι κάποιο από αυτά λειτουργεί, χρησιμοποιήστε αυτό. Μπορεί κάποια στιγμή να αναβαθμιστεί και ο browser σας και το πρόγραμμα (plugin) που χρησιμοποιεί για την πλατφόρμα τηλεδιασκέψεων και να μην έχετε άλλο θέμα.
γ) Εγκαταστήστε την εφαρμογή από την ίδια την πλατφόρμα τηλεκπαίδευσης
Οι περισσότερες πλατφόρμες τηλεκπαίδευσης διαθέτουν κάποιον πελάτη (client), με τον οποίο μπορείτε να συνδεθείτε στις ηλεκτρονικές τάξεις. Αν και είναι πιο βολικό μέσα από τον browser, θα σας πρότεινα να χρησιμοποιείτε αυτό το πρόγραμμα από την αρχή. Οι clients αναβαθμίζονται συχνά από τις πλατφόρμες τηλεκπαίδευσης και έτσι λύνονται γρήγορα, αν διαπιστωθούν, προβλήματα.
Έχετε υπόψη σας ότι κάποιοι clients ενδεχομένως να αντιμετωπίσουν πρόβλημα με το διαμοιρασμό οθόνης ακόμα και όταν έχουν ενεργοποιημένη την επιτάχυνση υλικού.
3. Προβλήματα στον ήχο
α) Διπλά μικρόφωνα στους φορητούς
Οι φορητοί υπολογιστές έρχονται με ενσωματωμένη κάμερα και μικρόφωνο. Αν αποφασίσετε να χρησιμοποιήσετε όμως άλλο μικρόφωνο, ενδεχομένως τα Windows να μην επιλέξουν το εξωτερικό και να συνεχίσουν να χρησιμοποιούν το εσωτερικό. Στις “Ρυθμίσεις Ήχου” μπορείτε να επιλέξετε την κατάλληλη συσκευή.
β) Ενοχλητικό echo
Κατά τη διάρκεια της τηλεδιάσκεψης μπορεί να ακουστεί επανάληψη στον ήχο (echo). Εκτός του ότι είναι ενοχλητικό να ακούμε τη φωνή μας ξανά, μας αποσπά από αυτό που θέλουμε να πούμε. Δείτε αν το μικρόφωνό σας είναι κοντά στα ηχεία και αν ναι, απομακρύνετέ το. Ιδανικά, χρησιμοποιήστε ένα ζευγάρι ακουστικά που έχετε ήδη.
Έχω διαπιστώσει ότι ακόμα και φτηνά ακουστικά από κινητό τηλέφωνο λειτουργούν μια χαρά για τις ανάγκες των τηλεδιασκέψεων. Αν όμως είστε της λεπτομέρειας, όπως εγώ, και δεν κάνετε συμβιβασμούς, θα σας πρότεινα την αγορά καλής ποιότητας ακουστικών. Στο άρθρο μου “3 αγορές που μπορούν να βελτιώσουν την ποιότητα των τηλεδιασκέψεών σας” μπορείτε να βρείτε περισσότερες πληροφορίες.
Το echo μπορεί να εμφανιστεί και από τους μαθητές σας, αν κάποιος έχει ανοιχτό το μικρόφωνο κοντά σε ηχεία. Κάντε τους mute όταν μιλάτε εσείς ή κάποιος άλλος μαθητής.
Επίλογος- Η δική μου ρουτίνα πριν και κατά τη διάρκεια της τηλεδιάσκεψης
Οι τηλεδιασκέψεις στα μαθήματα αυξήθηκαν κατακόρυφα στην κρίση του Covid 19. Οι εμπειρίες στο σύνολό τους από την ποιότητα των μαθημάτων είναι θετικές. Δε λείπουν όμως αναφορές για προβλήματα με της γραμμές ίντερνετ, κολλήματα στους υπολογιστές κτλ.
Η ποιότητα της γραμμής σας εξαρτάται στο μεγαλύτερο βαθμό από τον πάροχο που έχετε. Ωστόσο, μπορείτε να κάνετε αρκετά πράγματα προκειμένου να κάνει πιο ευχάριστη τη δική σας εμπειρία και των μαθητών σας.
Συνήθως ο εξοπλισμός μου είναι ρυθμισμένος από την αρχή, οπότε δεν κάνω μεγάλες αλλαγές. “You never touch a running machine” (ποτέ δεν αγγίζεις ένα μηχάνημα που λειτουργεί) λένε οι Άγγλοι. Το ίδιο κι εγώ.
Εδώ και χρόνια όμως έχω καθιερώσει μια ρουτίνα, όταν κάνω τηλεδιασκέψεις για μαθήματα:
Πριν την τηλεδιάσκεψη
- Ελέγχω την ταχύτητα της γραμμής μου κατά περιόδους
- Ανοίγω 20 λεπτά πιο νωρίς τη συνεδρία
- Ελέγχω αν η κάμερα δίνει εικόνα και το μικρόφωνό μου λειτουργεί σωστά
- Δοκιμάζω τα ακουστικά αν έχουν ήχο
- Ζητώ από τους μαθητές μου να μπουν 15’ πιο νωρίς
- Κάνω μια γύρα στους μαθητές να διαπιστώσω αν λειτουργούν τα μικρόφωνα και τα ηχεία/ακουστικά τους
Κατά τη διάρκεια της τηλεδιάσκεψης
- Κλείνω μικρόφωνα για να μην υπάρχει echo
- Κατά τακτά χρονικά διαστήματα τους ζητώ να σηκώσουν «χέρι» ή να γράψουν ένα οκ στο chat αν με ακούνε σωστά.
Αναζητήστε πιο εξειδικευμένη υποστήριξη
Μη σπαταλάτε άλλο χρόνο δοκιμάζοντας πράγματα και κάνοντας πειραματισμούς. Αν διαπιστώσετε ότι σε εύλογο χρονικό διάστημα δε μπορείτε να αντιμετωπίσετε το πρόβλημα, απευθυνθείτε σε πιο εξειδικευμένη τεχνική υποστήριξη. Ο πάροχος της γραμμής ίντερνετ και κάποιος εξειδικευμένος τεχνικός για τον υπολογιστή μπορούν να σας δώσουν λύσεις, χωρίς να σπαταλήσετε επιπλέον χρόνο.
Μη διστάσετε να γράψετε τα σχόλιά σας κάτω από αυτό το άρθρο:
Τι προβλήματα έχετε αντιμετωπίσει μέχρι τώρα; Πώς τα χειριστήκατε;
1 comments On Τα 3 πιο συχνά προβλήματα στις τηλεδιασκέψεις και 11 τρόποι για να τα αντιμετωπίσετε
Κατά τη διάρκεια της τηλεδιάσκεψης
Κλείνω μικρόφωνα για να μην υπάρχει echo
Κατά τακτά χρονικά διαστήματα τους ζητώ να σηκώσουν «χέρι» ή να γράψουν ένα οκ στο chat αν με ακούνε σωστά.